KEMB'IX - VERSOS



Tuk Tuk

Tuk, tuk, tuk, tuk
Kuk’ob’ le che’
Tuk, tuk, tuk, tuk
Ajanel kujaluj,
Xane jul kuk’ob’o
Tuk tuk kachaub’ik.
Kach’opin chwi le che’, karapap pa le kaj.
Tuk tuk matij le nu q’ayes, matij le nu tura’s,
Xa jun chatija’ chayakan le we, mak’is ub’


PÁJARO CARPINTERO
Tuk, tuk, tuk, tuk
en árboles abre agujeros 
tuk, tuk, tuk, tuk,
imita al carpintero.
solo agujeros sabe hacer
siempre dice: tuk, tuk.
entre árboles salta y por los cielos vuela
Tuk, tuk, no comas la frutas, los duraznos.
uno no más, no los termines, déjame uno.
 

 
LOQ’OLAJ JAB’
Kaki’ko’t qanan ulew

Rumal jab’ katajinik

Kuch’uch’urisaj utio’jilal

Kunojisaj rib’och’

raxar nima taq’aj, juyub’, xkanul

Ke’xojow chikop ruk’

Ke’xulq’ob’ nojel chikop

Kimaltioxij chire uk’u’x kaj

LLUVIA BENDITA

La tierra está feliz
La lluvia empezó arar
Suavemente sobre la piel
Y llena las venas,
La llanura, montañas y volcanes reverdecen
Las aves bailan junto a ella
Todas cantan
y a la energía del cielo agradecen.

KEMB'IX - TEJER VERSOS

Qati't ik'                                 Abuela luna
Kuch'uq qanan wachulew           A la tierra le cubre
ruk' je'l upera'j                             con hermoso perraje
kajuljut upalaj                              Rostro brillante
nima chichu' pa kaj                     en el cielo gran señora. 


KAXLANWA

Uwa kaxlan
xkinaq'atisaj chaqe 
qechuj ri wa, ixim ub'antajik
je xuk'ut qati'it
ixim xuj uk'iyisaj, ujachiab' ujixoqib', ixim qab'antajik
kaxlanwa qatij kamik, xuquje' qawa kitij are'
xa jeri' xqatijoj qib'

 EL  PAN
Sustento del castellano

al que nos acostubraron.

wa” es el sustento nuestro, hecho de maíz

Como la abuela enseñó.

Nos crearon con maíz,  hombres y mujeres hechos con maíz.

Ahora comemos pan, también ellos comen el maíz.

Así compartimos.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

UTZIJ AJAW - PALABRAS DEL CREADOR

  UTZIJ AJAW  PALABRAS DEL CREADOR Ajaw Está compuesto con dos términos k’iche’ .   Aj , es el agente que realiza cualquier acció...